Klooster Tatev
Het eeuwenoude klooster Tatev
Klooster Tatev is meer dan 1000 jaar oud en gebouwd in de 9e eeuw. Het ligt in de provincie Syunik (Zuid-Armenië), vlakbij de stad Goris, zo’n 280 km ten zuiden van de hoofdstad Jerevan. Tatev staat op een hoog plateau aan de rand van de diepe Vorotan kloof, ongeveer 850 meter diep volgens UNESCO. Vanaf de torens kijk je uit over groene bergen en steile dalen.
Snelle feiten
| Naam | Klooster Tatev (Armeens: Սանահին վանք) |
| Oprichtingsperiode | 9e eeuw |
| Religie | Armeens-apostolisch |
Ontstaan en geschiedenis
Klooster Tatev ontstond in de vroege middeleeuwen en groeide al snel uit tot een belangrijk religieus centrum. In de hoogtijdagen van de Middeleeuwen was het de zetel van de bisschop van Syunik en woonden er naar schatting wel duizend monniken. Rond 1390 – 1434 had Tatev zelfs een eigen universiteit; het klooster werd hierdoor een bruisende school voor wetenschap, kunst en geestelijke opleiding. Helaas trok Tatev door de eeuwen ook vijanden aan. In 1170 plunderden invallers het klooster en gingen duizenden handgeschreven boeken (manuscripten) verloren. Later in de Middeleeuwen werd het complex opnieuw beschadigd door Mongoolse, Perzische en andere legers. Pas in de 17de en 18de eeuw herrees Tatev deels uit de as. In 1931 werd het klooster echter zwaar getroffen door een aardbeving: de koepel en de toren van de hoofdkerk stortten in. Sinds kort is er een grootschalig restauratieproject gaande om Tatev weer in oude glorie te herstellen.
Legendes en de naam Tatev
Rond Tatev zijn talloze legendes ontstaan. De bekendste vertelt hoe tijdens de bouw een jong monnik uit de toren viel. Tijdens zijn val riep hij “Ta Tev” (Oud-Armeens voor ‘Geef me vleugels’) en overleefde tot ieders verbazing. Het klooster kreeg daarop de naam Tatev, oftewel ‘zijn vleugels’. Dit wonderlijke verhaal geeft Tatev een mysterieuze sfeer. Er bestaan ook andere verhalen, zoals een verband met een heilige apostel, maar de meest populaire draait om die val en de gevleugelde redding.
Gebouwen en architectuur
Tatev is een enorm versterkt complex. Binnen de dikke middeleeuwse muren staan drie kerken: de kerk van de Heiligen Paulus en Petrus (± 895), de kerk van Gregorius de Verlichter (nieuwer) en de kerk van de Heilige Moeder Gods. Daarnaast vind je er een oude bibliotheek, een refter (kloostereetzaal), een klokkentoren, een mausoleum en meer. De ligging tegen steile rotswanden maakt Tatev bijna onneembaar. UNESCO beschrijft dat de gebouwen aan twee kanten door kloven zijn beschermd en aan de andere twee door verdedigingsmuren. Bijzonder is ook de Gavazan, een bijna 9 meter hoge zuil uit 906. Deze wiebelende kolom kan bij een aardbeving zachtjes meebewegen zonder om te vallen, een soort oud waarschuwingssysteem voor trilling. Net buiten de muren staat zelfs een goed bewaarde middeleeuwse olijfpers, één van de best bewaarde in heel Armenië.
Vleugels van Tatev (kabelbaan)
Sinds 2010 kun je Tatev ook bereiken via de spectaculaire Wings of Tatev kabelbaan. Deze kabelbaan is 5,7 km lang en verbindt het dorp Halidzor met het kloostercomplex. In ongeveer 12 minuten vaart de gondel naar boven, tot zo’n 300 meter boven de kloof. Het is de langste niet onderbroken kabelbaan ter wereld. Dankzij de kabelbaan is het klooster veel beter bereikbaar. Waar voor 2010 nog maar enkele duizenden toeristen Tatev bezochten, is dat aantal nu gegroeid tot meer dan 640.000 sinds de opening. Het merendeel van de opbrengst van de tickets van de kabelbaan wordt gebruikt voor het restaureren van het klooster. De rit zelf is al een beleving met panoramisch uitzicht over bergen en dalen.
Praktische tips voor toeristen
Bereikbaarheid
Tatev is bereikbaar per auto of kabelbaan. Per auto rijd je vanaf Halidzor nog zo’n 30–45 minuten via een goed geasfalteerde maar kronkelige bergweg.
Wings of Tatev
Neem de Wings of Tatev kabelbaan (5,7 km, ca. 12 min) voor een comfortabele en spannende rit.
Bezienswaardigheden
Eenmaal boven kun je de drie oude kerken bezoeken en op verkenning gaan tussen de middeleeuwse gebouwen. Vergeet ook de wiebelende zuil (Gavazan) niet.
